Тоқаев барып жүрген ТДМ-да болашақ бар ма?

Жасанды интеллект не дейді

ТМД-ның ресми/формальды бірлестік ретінде аздаған болашағы бар, бірақ ол да шектеулі, тек символикалық сипатта ғана.

ТМД деген не десең: Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы (ТМД) 1991 жылы КСРО-ның ыдырауынан кейін бұрынғы одақтас республикалар арасындағы байланыстарды сақтап қалу мақсатында құрылды. Формальды түрде ТМД құрамына 9 ел кіреді:

Ресей, Беларусь, Қазақстан, Өзбекстан, Тәжікстан, Қырғызстан, Әзербайжан, Армения және Молдова.

Алайда, Армения мен Молдова ТМД-дан шығатынын немесе мүшелікті тоқтататынын жариялады, тағы кей елдер бұл ұйымға мүше деген аты ғана болмаса, іс жүзінде оған қатысып, қатырып жатқан түгі жоқ.

Шындығында:

• ТМД-ның ешқандай саяси ықпалы жоқ. Бұл ЕО немесе ОДКБ сияқты одақ емес – мұндағы шешімдер міндетті емес.
• Экономикалық интеграция әлсіз. Әр мемлекеттің өз сыртқы бағыты бар – бірі Қытаймен, бірі Түркиямен, енді бірі Батыспен байланыс орнатуға тырысуда.
• ТМД аясында әскери ынтымақтастық жоқ. Ол үшін жаңағы ОДКБ бар – бірақ оның өзі қиындықтарға тап болуда.
• Ресейдің саясаты мен Украинадағы соғысы ТМД ішіндегі сенімнің ыдырауын тездетті: көптеген елдер Мәскеуден алыстап барады.

Алдағы уақытта не болуы мүмкін:

• ТМД байланыс алаңы ретінде, нақты ықпалы жоқ бюрократиялық құрылым ретінде қала беруі мүмкін.
• Көптеген халықаралық ұйымдар сияқты, ТМД да «әлі тірі», бірақ маңызы жоғалған ұйым ретінде ұзақ уақыт бойы формальды түрде өмір сүруі мүмкін.
• Елдер арасындағы нақты интеграциямен басқа құрылымдар айналысуы ықтимал – мысалы, ЕАЭО, ШЫҰ немесе Ресей қатыспайтын аймақтық одақтар.

Қорыта келе:
ТМД-ның «тірі» одақ ретінде болашағы күмәнді. Бұл – тарихи мәнін жоғалтып бара жатқан бір құрылым.

Тірі, бірақ елеске көбірек ұқсайды.

Әне, солай дейді жасанды интеллект…

Фото: kremlin.ru.

АЛЫП-ҚОСАРЫҢЫЗ БОЛСА, ТАЛҚЫЛАЙТЫН TELEGRAM КАНАЛЫМЫЗ БАР!